Dat doen we nu vaak nog reactief – bij extreme uitspraken, of omdat leerlingen dreigen melding te maken van linkse indoctrinatie bij het Renaissance Instituut van Forum voor Democratie. Maar waar staan de termen alt-light en alt-right eigenlijk voor? Zitten er ook positieve kanten aan? En wat zijn de consequenties voor het onderwijs? Die vragen onderzoeken we de komende tijd bij bureau Common Ground. Niet met een opdrachtgever, maar met jullie.
“Worden witte heteromannen tegenwoordig niet ook onderdrukt? Zijn mainstream media wel te vertrouwen?”
Wat zijn alt-light en alt-right?
Daar zijn boeken over volgeschreven. In het kort: alt-light en alt-right zijn containerbegrippen. Er is een grote variëteit aan groepen actief die je als alt-l/right kan classificeren, met ieder een eigen agenda en cultuur. Doorgaans ontmoeten ze elkaar online. Via memes en politiek incorrecte grappen nemen ze stelling en stellen ze vragen. Vragen zoals:
Mag ik mijn perspectief niet delen vanwege de kleur van mijn huid, mijn seksualiteit of gender? Worden witte heteromannen tegenwoordig niet ook onderdrukt? Zijn mainstream media wel te vertrouwen? Waarom doen andere groepen zo moreel verheven? Het zijn vragen over identiteitspolitiek en vrijheid van meningsuiting. Soms loopt het uit de hand, zoals onlangs op een gymnasium in Almere.
Hoe moeten we dit duiden?
Twee zaken maken het lastig om deze groepen te beoordelen. Ten eerste het gebruik van (vaak harde, politiek incorrecte) humor. Achter die humor kan de oprechte intentie zitten om de vrijheid van meningsuiting te verdedigen. Die groepen classificeren we als alt-light. Maar dezelfde humor kan ook een ander, specifieker motief hebben: het bevorderen van anti-migratie, anti-feminisme, anti-semitisme. Dat zijn centrale thema’s in veel van deze groepen, al variëren ze in radicaliteit. De meest radicale groepen noemen we alt-right. Kortom, achter identieke uitingen kunnen verschillende motieven schuilgaan.
Ten tweede gaat voor deze alt-light en alt-right voor sommige jongeren een manier om zich af te zetten tegen de mainstream, een manier om hun eigen overtuigingen te vormen – terwijl het voor andere jongeren bloedserieus is. Dit onderscheid zien we ook in de middelen die deze groepen gebruiken om hun agenda te realiseren. Sommige groepen gebruiken legale middelen, zoals discussie op internet, of besluiten om geen relaties meer met vrouwen te hebben, omdat ze die niet vertrouwen (zoals de Men Go Their Own Way groep). Dat staat iedereen natuurlijk vrij. Tegelijkertijd kan het verkeren in alt-light of alt-right sferen ook tot radicalisering en geweld leiden. Zoals bij de anti-vrouwen moordenaar Elliot Rodger, die in online alt-right groepen actief was.
Alt-l/right en het onderwijs
Wij vinden deze trends razend interessant. Niet alleen omdat ze een generatiekloof laten zien, maar ook omdat alt-ligt en alt-right reacties zijn op andere fenomenen, zoals identiteitspolitiek. Bovendien raakt dit onderwerp aan thema’s die breder onder jongeren spelen, namelijk:
- Wantrouwen jegens de mainstream media
- Bij een subcultuur willen horen, je af willen zetten tegen de dominante cultuur
- Moeite hebben om conflicten offline aan te gaan
- Humor en kwetsen, en je gekwetst opstellen om de ander de mond te snoeren
- Steun voor sterke leiders, antidemocratische of antirechtsstatelijke ideeën
Hoe ga je om met een leerling die aan het trollen is? Wat als leerlingen de lesboeken partijdig vinden? Onlangs nog pleiten docenten Maatschappijleer en Geschiedenis voor meer tijd om het over complottheorieën te hebben. Maar hoe doe je dat op een zinnige manier? Het zijn allemaal vragen die we de komende tijd gaan onderzoeken.
Maar eerst duiken we nog wat dieper in de wondere wereld van alt-l/right. Met in onze volgende blog aandacht voor de vraag: is waar komt alt-right vandaan? En wat is er eigenlijk nieuw aan?
Meer weten?
- Lees Kill All Normies van Angela Nagle.
- Bekijk de Tegenlichtaflevering Trollen, Trump en Thierry van documentairemaakster Mea Dols de Jong hier.
Bij Bureau Common Ground reserveren we een deel van onze tijd voor onderzoeks- en ontwikkelwerk zonder opdrachtgever. Zoals in dit project. Heb je iets bij te dragen, of herken je de fenomenen die we beschrijven? Mail ons dan, op bram@bureaucommonground.nl of dieuwertje@bureaucommonground.nl.
