Op de Casimirschoool worden ouders en verzorgers intensief betrokken bij het vormgeven van burgerschapsonderwijs. In dit artikel bespreken we hoe je dat doet, wat het oplevert en welke valkuilen er zijn.
Hoe betrek je effectief ouders/verzorgers bij burgerschapsonderwijs?
Scholen gaan op verschillende manieren om met ouderbetrokkenheid. Sommige scholen willen graag ouders/verzorgers betrekken als samenwerkingspartners van de school in opvoeding en het leerproces van leerlingen, maar moeten hard werken om dat voor elkaar te krijgen. Andere scholen hebben moeite om de betrokkenheid van de groep zeer bevlogen ouders/verzorgers in goede banen te leiden.
Hoe de situatie bij jou op school ook is, het is goed om stil te staan bij de rol die je ouders/verzorgers wil geven, het soort samenwerking dat je zoekt en de manier waarop je de pedagogische driehoek: team, ouders/verzorgers en leerlingen, wil vormgeven rondom burgerschap [1].
“Het is mooi is als ouders uitgenodigd worden, specifiek op PO scholen, voor visiebepaling. Je moet als school wel duidelijke verwachtingen scheppen van tevoren over wat deze inspraak betekent. Als ouders bijvoorbeeld zeggen “Ik wil niet dat mijn kind les krijgt over diversiteit.”, dan betekent dat niet dat dat daadwerkelijk gaat gebeuren. De school heeft alsnog een wettelijke opdracht én een eigen schoolvisie.” – Marieke van der Gaag, adviseur bureau Common Ground
De Casimirschool doet het zo
In Gouda staat een basisschool met een duidelijke missie: leerlingen een kritische blik geven. De Casimirschool is een daltonschool die is ingericht om de leerlingen zelfstandigheid en een brede blik op de wereld en actualiteiten mee te geven. Op de Casimirschool in Gouda bestaat het onderwijs niet zonder ouderbetrokkenheid. Dat geldt ook voor het burgerschapsonderwijs.
Om een visie op burgerschap te formuleren lag het dan ook voor de hand om een avond te organiseren voor ouders/verzorgers. Tijdens deze bijeenkomst konden ouders/verzorgers meedenken over vraagstukken als: wat stellen we centraal binnen burgerschapsonderwijs? Wat kan er beter bij het leren samenleven en omgaan met diversiteit?
Om ouders vrijuit te laten spreken, besloten de leerkrachten de ruimte te verlaten tijdens de ouderbijeenkomst. Achteraf koppelde adviseur Marieke van der Gaag alle punten van feedback geanonimiseerd terug aan het team.
Leerkracht Marije Groot: ‘Ouders/verzorgers gaven bijvoorbeeld aan dat ze het belangrijk vonden om ook een lokale focus te geven aan burgerschap. Dat was anders dan we binnen het team hadden besproken – we hadden veel meer een wereldgerichte blik. Het was ook nuttig dat ouders het belang van ervaringsgericht burgerschapsonderwijs hebben benadrukt. Als leerlingen leren over religies, is het belangrijk om niet alleen te praten over gebedshuizen, maar ook om een moskee in de buurt te bezoeken.’
En dan staat de visie, wat dan?
Ook nu de visie op burgerschapsonderwijs staat, blijft de betrokkenheid van ouders belangrijk en gewenst. Want als je met ouders/verzorgers samenwerkt, draagt dat bij aan de kracht en duurzaamheid van het onderwijs, aan de ontwikkeling van de kinderen en aan de schoolcultuur voor burgerschap. Je kunt gebruik maken van elkaars kennis en ervaring, deelt zorgen met elkaar en verkrijgt beter inzicht in wat er speelt onder leerlingen. Daar kun je vervolgens nog beter op inspelen op een schooleigen manier [2].
Het team van De Casimirschool is van plan om de ouders/verzorgers blijvend te betrekken, onder meer door te vragen om ideeën voor excursies en of zij hun eigen netwerk in kunnen zetten om burgerschapsonderwijs tot leven te brengen voor de leerlingen.
Daarnaast krijgt ouderbetrokkenheid ook een andere vorm. Bij burgerschapsthema’s zoals klimaatverandering, politiek of seksuele diversiteit is het belangrijk om een brug te slaan naar de thuisomgeving. Zo zegt adjunct-directeur Sanne de Graas: ‘We zouden graag zien dat ouders thuis kunnen doorpakken op burgerschapsthema’s die hun kinderen op school hebben behandeld.’
Leerkracht van groep 4 en medevoorzitter van het ontwikkelteam Wereldgerichtheid Dionne van den Eng: ‘Door het gesprek over burgerschap levend te houden, groeien zowel wij als ouders verder in dat proces. We zien het echt als een gezamenlijke missie om via ons burgerschapsonderwijs samen vorm te geven aan de samenleving.’
De Casimirschool geeft drie tips voor educatief partnerschap:
- Wij kiezen ervoor om proactief en open te communiceren over wat we behandelen binnen ons burgerschapsonderwijs en waarom. Zo kunnen we voorkomen dat er ruis ontstaat over bijvoorbeeld een onderwerp als Lentekriebels. Als je goed kunt uitleggen waarom je aandacht besteedt aan seksuele diversiteit en duidelijk maakt dat je openstaat voor kritische kanttekeningen en gesprekken met ouders, voorkom je vervelende situaties.
- Wij bouwen graag voort op elkaars expertise. We stellen ons als school niet autoritair op, maar gaan naast de ouders en leerlingen staan en werken gelijkwaardig met ze samen.
- Het kan een valkuil zijn om bij ouderbetrokkenheid steeds met dezelfde tien enthousiaste mensen te praten. Ook op De Casimir is het hard werken om andere ouders dan de usual suspects te betrekken. Door ouders persoonlijk aan te spreken en uit te nodigen voor een bijeenkomst en klassenouders daarvoor in te zetten, hopen we in de toekomst nog meer ouders te betrekken bij ons (burgerschaps)onderwijs.
Wil je meer leren van de aanpak van de Casimirschool? Download dan gratis het nieuwe Handboek Burgerschapsonderwijs voor het PO.
Bronnen
[1] NRO (2020), Samen werken aan educatief partnerschap: een handleiding voor het opzetten van een schoolleergemeenschap.
[2] Eidhof, B. B., ten Dam, G. T., Dijkstra, A. B. & van de Werfhorst, H. G. (2016), ‘Consensus and contested citizenship education goals in Western Europe’, Education, Citizenship and Social Justice, 11(2), 114–12.
